Początek grudnia tradycyjnie oznacza kulminację obchodów barbórkowych w Zagłębiu Miedziowym. 

Zagłębie świętuje Barbórkę od 19 października, czyli od Biegu o Lampkę Górniczą. Część oddziałów górniczych ma już za sobą  akademie, na których wręczano odznaczenia, wyróżnienia i Honorowe Szpady Górnicze. Odbywały się już tez tradycyjne spotkania z matkami synów – górników a także z jubilatami i emerytami. Żony górników mogły zjechać do kopalni, by zobaczyć, w jakich warunkach pracuje załoga KGHM. Zbliżają się uroczystości centralne.

2 grudnia przedstawiciele KGHM spotkają się w Sieroszowicach. Aby upamiętnić miejsce odkrycia złóż rud miedzi, KGHM ufundował dla wsi element małej architektury – tak zwanego „witacza”, z symbolami wieży wiertniczej i wieży kopalnianej. Od 2 grudnia będzie witał wszystkich wjeżdżających do Sieroszowic. W uroczystości odsłonięcia pamiątkowej tablicy weźmie udział dr Andrzej Rydzewski – ostatni z żyjących członków zespołu doc. Jana Wyżykowskiego oraz Włodzimierz Mięsowicz, pionier KGHM, wieloletni dyrektor ZG Rudna.

3 grudnia o godz. 14.30 wCentrum Kultury Muza odbędzie się Uroczysta Centralna Akademia Barbórkowa. O godz. 16 spod parkingu przy ośrodku ruszy pochód Lisa Majora. Przejdzie ulicami Niepodległości i Mieszka I do Rynku, gdzie odbędzie się ceremonia skoku przez skórę. Dzień zakończą Centralna Karczma Piwna i Centralny Comber Babski, w których udział wezmą zaproszeni goście.

4 grudnia o szóstej rano mieszkańców Lubina, Polkowic i Głogowa obudzą górnicze orkiestry. O godz. 9 w kościele św. Maksymiliana Kolbe w Lubinie odprawiona zostanie uroczysta Msza Święta w intencji górników oraz ich rodzin. Msza będzie miała niezwykle bogatą liturgię i uroczysty przebieg. Koncelebrować ją będą biskupi diecezji legnickiej i zielonogórsko-gorzowskiej. O godz. 13 odbędzie się uroczystość składania kwiatów pod pomnikiem Jana Wyżykowskiego w Lubinie. Godzinę później w CK Muza kierownictwo KGHM spotka się ze szkolną młodzieżą. Główny punkt programu to finał Olimpiady Wiedzy o KGHM, który prowadzi Tomasz Kammel. Do eliminacji olimpijskich 15 października przystąpiło ponad 600 uczniów szkół ostatnich klas szkół podstawowych i gimnazjów. Półfinały w dniu 14 listopada wyłoniły po 10 finalistów reprezentujących klasy od IV do VI szkół podstawowych oraz gimnazjów. Będą walczyć o zwycięstwo w trzech emocjonujących rundach.

Parę słów o górniczych  tradycjach:

Święta Barbara. Według legendy ta nieprzeciętnej urody dziewczyna, żyjąca na przełomie III i IV wieku, została ścięta mieczem za przejście na chrześcijaństwo. Egzekucji dokonał jej ojciec Dioskur, którego chwilę po tym zabił piorun. Dlatego właśnie święta Barbara jest patronką ludzi „narażonych na wybuchy”: artylerzystów, górników, pracowników prochowni.

Patronat św. Barbary przyjęli górnicy niemal na całym świecie, a do Polski jej kult przybył w średniowieczu z terenów dzisiejszych Czech. Obrazy i figury patronki znajdują się nie tylko w kopalnianych cechowniach, ale też w górniczych domach i kościołach. Dla wszystkich zatrudnionych w górnictwie 4 grudnia jest dniem wolnym od pracy i poświęconym wypoczynkowi po całorocznym trudzie. Wtedy też odbywa się wiele związanych z tradycją uroczystości, zwanych Barbórką.

Barbórka. W dniu św. Barbary górnicy, wystrojeni w paradne stroje, w porządku wojskowym, ze sztandarem i orkiestrą, maszerowali do kościoła. Po powrocie w karczmie następowało mianowanie nowych rębaczy, którym przypinano dodatkowy guzik do kołnierza munduru ładowacza oraz opasywano skórą górniczą. Potem następowała biesiada. Tradycja Barbórki jest starannie kultywowana we wszystkich ośrodkach górniczych, a pochody lisów, skoki przez skórę, karczmy piwne, zabawy górnicze są jej stałymi elementami.

Skok przez skórę to obrzęd przyjmowania adeptów (zwanych lisami) do stanu górniczego. Odbywał się on w gospodzie na szychcie piwnej. Mianowanie na górnika było zawsze aktem uroczystym. Adepci doprowadzani byli w śpiewnym korowodzie przez lis-majora przed oblicze starych kopaczów (starych strzech). Po egzaminie kandydat wykonywał skok przez skórę, po czym następowało pasowanie na górnika. Do stołu biesiadnego doprowadzał go ojciec piwny.

Skóra górnicza, zwana również łatą, była najważniejszym akcentem zawodowym, atrybutem wyposażenia górniczego. Skórę podkładał sobie górnik pod kolana, gdy musiał pracować w pozycji klęczącej; okrywał się nią, gdy ze stropu lała się woda; siedział na niej przy posiłku; również na niej dokonywana była wypłata. Dlatego „skóra” stała się symbolem przyjęcia do stanu górniczego.

Obecnie skok przez skórę jest kultywowany w ramach uroczystości barbórkowych. W Zagłębiu Miedziowym ceremonia „skoku przez skórę” prezentowana jest przeważnie podczas spotkań na karczmach piwnych lub w formie inscenizacji na ulicach miast górniczych. Uroczystość tę kończy odśpiewanie górniczego hymnu.

Karczma piwna. Dla utrzymania tradycji górniczej organizowane są spotkania gwareckie pod nazwą karczma piwna. Uczestnikami karczmy piwnej są stare strzechy, tj. zasłużeni gwarkowie i zaproszeni goście. Górnicy biesiadujący wraz ze starymi strzechami i dostojnymi gośćmi poczytują sobie to wyróżnienie za zaszczyt. Władzę absolutną podczas karczmy stanowi Wysokie i Nigdy Nieomylne w Sprawach Piwnych Prezydium. Spotkanie gwareckie odbywa się według przygotowanych scenariuszy, opartych na rywalizacji w różnych konkurencjach, prowadzonych na wesoło, przeplatanych śpiewem i zabawą wszystkich uczestników. Na karczmach można dać upust swojemu niezadowoleniu, wyśmiać bezkarnie innych, w tym zwierzchników. Tradycją jest, że piwo pije się z kufli projektowanych każdorazowo na określoną karczmę.

Comber babski. Panie zatrudnione w kopalni spotykają się na biesiadzie w damskim gronie. Comber też rządzi się swoimi prawami, a śpiewom i zabawom zwykle nie ma końca.

Deputat Barbórkowy. Raz do roku na górnicze biesiady zjeżdżali możnowładcy. Z tej okazji kopacze otrzymywali porcje jadła i napitku. Tradycja przetrwała w formie wydawania obiadów z kuchni przy żupach. W roku 1920 urzędowo ustanowiono deputat barbórkowy: ćwiartkę wódki, 20 dkg kiełbasy i dwie bułki. Dzisiaj pracownicy sektora górniczego KGHM mają wypłacaną nagrodę roczną z okazji Dnia Górnika.

Mundur górniczy wprowadzony został w XVIII wieku w górniczych okręgach Niemiec. Na ziemiach polskich kwestie umundurowania wyjaśniono w przepisach do ustawy o Korpusie Górniczym z 1817 r. Były różne mundury dla poszczególnych kategorii pracowników górnictwa. Ustanowiony w 1949 r., a nawiązujący do munduru z końca XIX wieku, honorowy czarny mundur galowy ozdobiony jest wieloma wystylizowanymi dekoracjami. Nawiązują one do dawnej odzieży roboczej, w której pełniły konkretne funkcje użytkowe. I tak miotełka do czyszczenia otworów strzałowych, którą górnik trzymał zatkniętą za taśmę na kapeluszu, zamieniła się w pióropusz. Krótka pelerynka to pozostałość kapy chroniącej przed wodą lejącą się ze stropu. Zakładki na piersiach i rękawach służyły do wtykania za nie lontu i krzesiwa, niezbędnych przy robotach strzałowych. Stałym dodatkiem munduru galowego jest szpada górnicza. Obecnie, oprócz munduru galowego, używany jest tzw. mundur służbowy w kolorze stalowym. Dystynkcje na nim świadczą o posiadanym stopniu górniczym.

Militaria górnicze to: barda, szpada i kordelas. Barda (topór) spełniał rolę narzędzia pracy oraz funkcje militarną i paradną. Górnicy (gwarkowie), jako ludzie stanu wolnego, mieli obowiązek stawić się uzbrojeni na wezwanie księcia. Szpada była noszona przez żupników i górmistrzów żup solnych w Wieliczce, mimo licznych protestów szlachty na sejmikach. W XIX wieku została uznana jako część umundurowania członków Królewskiego Korpusu Górniczego w Królestwie Polskim. Kordelas nosili uczniowie Akademii Górniczej w Kielcach. Obecnie szpady i kordziki górnicze nadawane są za wybitne osiągnięcia i długoletnią, nienaganną pracę w kopalni.

Źródło: KGHM