Agata Rudnicka, prezes Stowarzyszenia Kaczawskiego, wypowiedziała współpracę miastu Złotoryja przy koordynowaniu działań związanych z wypełnieniem starań o certyfikat UNESCO dla Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów. Stowarzyszenie zamierza samo doprowadzić sprawę do finału. O co poszło?

Prawdopodobnie o to, że aktywiści ze Stowarzyszenia Kaczawskiego poczuli się zmarginalizowani, odkąd centrum aktywności na rzecz Geoparku przesunęło się z Dobkowa do Złotoryi.

- Mamy fazę kryzysową – mówi burmistrz Złotoryi Robert Pawłowski. – Jeśli musiało do niej dojść, to lepiej, że teraz, kiedy jest jeszcze czas na oczyszczenie atmosfery, niż pięć minut przed datą, którą UNESCO wyznaczyło nam na spełnienie jego rekomendacji.

Wspólna przestrzeń

Geopark Kraina Wygasłych Wulkanów to projekt, który zrodził się kilka lat temu w Stowarzyszeniu Kaczawskim z Dobkowa. Przystąpiło do niego 14 gmin rozciągniętych na obszarze od Rui na północnym wschodzie do Jeżowa Sudeckiego na południowym zachodzie i szereg innych podmiotów działających na tym terenie: stowarzyszeń, przedsiębiorców itd. Jako pomysłodawca i ich reprezentant Stowarzyszenie Kaczawskie złożyło wniosek o nadanie Geoparkowi Kraina Wygasłych Wulkanów certyfikatu UNESCO, co wzmogłoby ruch turystyczny i przyniosło całemu regionowi trudne do przecenienia korzyści. W odpowiedzi na wniosek we wrześniu 2021 centrala UNESCO  przysłała parę wizytatorów, którzy obejrzeli atrakcje regionu i rozmawiali z osobami zaangażowanymi w ten projekt. Potem z Paryża nadszedł wykaz zaleceń, które trzeba spełnić do kwietnia 2024 roku. Ponieważ włodarze gmin nie mogli się dogadać co do zasad finansowania biura geoparku, burmistrz Złotoryi Robert Pawłowski, ratując projekt, zaoferował Stowarzyszeniu Kaczawskiemu, że wyłoży pieniądze na koordynatora. Utworzył w Urzędzie Miasta w Złotoryi etat dla osoby, która miała dopilnować, by wszystkie paryskie zalecenia zostały w terminie wypełnione. W październiku 2022 r. konkurs na koordynatora ds certyfikacji UNESCO wygrała osoba zupełnie z zewnątrz – czytaj: spoza lokalnych układów – Katarzyna Sielicka, z dużym doświadczeniem w tzw. zarządzaniu dziedzictwem. Od razu intensywnie zabrała się do roboty.

“Wreszcie czuć wspólną przestrzeń”. To jedna z wielu entuzjastycznych opinii na temat pracy Katarzyny Sielickiej. Pani koordynator jeździła od miejscowości do miejscowości, rozmawiała z wszystkimi, nikogo nie wykluczała i konsekwentnie przekuwała deklarowaną więź w realną współpracę. Nie zawsze podobało się to aktywistom ze Stowarzyszenia Kaczawskiego. Ponoć szczególnie źle przyjęto w Dobkowie wciągnięcie w struktury geoparku kilkunastu podmiotów tworzących Kaczawską Sieć Współpracy. Do głosu doszły dawne animozje.

Coś się kończy…

Konflikt eksplodował w poniedziałek 13 lutego, kiedy prezes Agata Rudnicka (dyrektor Geoparku KWW) i sekretarz Beata Castaneda-Trujilo ze Stowarzyszenia Kaczawskiego przyjechały do burmistrza Złotoryi, aby wypowiedzieć współpracę miastu i koordynatorce.

- Wyjaśniły, co im się nie podoba, i oznajmiły, że nasze drogi muszą się rozejść. Odpowiedziałem: okey, nic na siłę – relacjonuje burmistrz Robert Pawłowski. – Rozmowa była grzeczna, kulturalna, ale na odchodne wręczono mi pismo, które dla nas jako miasta i dla ludzi, którzy pracowali przy tym projekcie, jest po prostu obraźliwe.

Z pisma (Robert Pawłowski nazywa je “listem rozwodowym”) wynika, że władze Stowarzyszenia Kaczawskiego kompletnie nie doceniają zaangażowania Katarzyny Sielickiej i innych urzędników ze złotoryjskiego ratusza. W dość bezpośredni sposób komunikują, że oczekiwały pełnego podporządkowania koordynatorki dyrektor Geoparku z Dobkowa. Uważają, że nie utożsamia się ze Stowarzyszeniem Kaczawskim Mają pretensje, że: “przez tych kilka miesięcy nie udało się wypracować wspólnej i zgodnej formuły postępowania, aby zrealizować zamierzony cel”, że Katarzyna Sielicka “nie wykonuje zadeklarowanych zadań”, nie pełni dyżurów w siedzibie Geoparku w Dobkowie i że burmistrz nie przesłał im porozumienia regulującego zasady współpracy między Stowarzyszeniem Kaczawskim a miastem.

“W związku z powyższym Zarząd Stowarzyszenia Kaczawskiego jako organizacja aplikująca i odpowiedzialna za markę Geopark Kraina Wygasłych Wulkanów podjął decyzję o samodzielnej koordynacji wszystkich działań związanych z wypełnieniem zaleceń UNESCO we współpracy z członkami Stowarzyszenia, rezygnując jednocześnie z pomocy zaoferowanej przez Pana Burmistrza w postaci zatrudnienia koordynatora ds. wdrożenia zaleceń UNESCO dla Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów” – czytamy w piśmie podpisanym przez Agatę Rudnicką i Beatę Castanedę-Trujilo.

- Po tym piśmie muszę zweryfikować wszystkie nasze deklaracje i ustalenia składane w związku z geoparkiem – burmistrz Robert Pawłowski nie kryje żalu. – To nie znaczy, że Złotoryja będzie cokolwiek torpedować. Jeśli trzeba, będziemy jak dotąd pomagać, ale oczekuję, że jakaś refleksja ze strony Stowarzyszenia Kaczawskiego nastąpi.

Słabe czy dobre tempo?

Zdaniem burmistrza Złotoryi, albo ignorancja, albo zła wola nie pozwalają władzom Stowarzyszenia Kaczawskiego dostrzec, jak wiele udało się osiągnąć w ciągu zaledwie trzech miesięcy pracy Katarzyny Sielickiej. Już sam fakt utworzenia stanowiska koordynatora realizował zalecenie UNESCO, by zapewnić finansowanie i kadrę dla Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów. Na drodze porozumień powstała kalkulacja składki dla gmin. W drugim kroku należało poprawić widoczność marki, więc pojawiło prawie 6 godzin audycji w lokalnych stacjach radiowych,  artykuły w gazetach i często aktualizowana strona na Facebooku. Zawarto porozumienie z gminą Bolków jako organizatorem festiwalu Castle Party, dzięki czemu atrakcje Krainy Wygasłych Wulkanów będą promowane wśród 5 tysięcy fanów, którzy corocznie zjeżdżają na koncerty. Geopark zyskał stałą rubrykę w miesięczniku “Echo Złotoryi”. Strategiczne materiały zaczęto tłumaczyć na język angielski. Nawiązano współpracę z muzeami i punktami informacji turystycznej w Jaworze oraz Złotoryi. Zainicjowano oficjalną współpracę z nadleśnictwami w zakresie edukacji ekologicznej i adresowanego do młodych ludzi projektu GEO-Rangers. GEO-Rangersi jako mobilni edukatorzy będą wskazywać bezpośrednio na szlakach dostęp do atrakcji dla osób o szczególnych potrzebach. Biuro koordynatora opracowało treść umów partnerskich z Kościołem w Jaworze oraz wszystkimi pięcioma nadleśnictwami, na obszarze których leży Geopark KWW. W trakcie uzgodnień jest umowa z Parkiem Krajobrazowym Chełmy. Powstaje wspólny dla 14 gmin roczny kalendarz, który uwzględni też ważne dla UNESCO wydarzenia. Ponieważ geopark ma włączać się w globalne programy takie jak Agenda, powstał projekt “Moc Ziemi – Siła Kobiet”. I tak dalej.

Według Katarzyny Sielickiej przy zachowaniu tego tempa, już latem tego roku można by spisać raport z realizacji zaleceń UNESCO, jesienią wysłać go do Paryża i na grudniowej sesji zostać przyjętym do światowej sieci geoparków.

Ewelina Rozpędowska, jedna z liderek Stowarzyszenia Kaczawskiego i pomysłodawczyni aplikowania o szyld UNESCO dla Krainy Wygasłych Wulkanów, widzi to zupełnie inaczej. Ona miała obawy, że nie zdążą na czas (tzn. do kwietnia 2024 r.). Jak mówi, złotoryjska koordynatorka za bardzo skupiła się na “miękkich” projektach (budowanie marki, promocja, itp), podczas gdy te “twarde” zostały zaniedbane. W ramach geoparku obok Sudeckiej Zagrody Edukacyjnej w Dobkowie wyodrębnił się drugi ośrodek decyzyjny w Urzędzie Miasta w Złotoryi, więc zarząd Stowarzyszenia Kaczawskiego przestraszył się utraty kontroli. A w końcu to na nim jako aplikującym do Sieci Geoparków UNESCO spoczywa odpowiedzialność za powodzenie całego projektu.

- Postanowiliśmy, że dźwigniemy ten ciężar sami – mówi Ewelina Rozpędowska. – Choć bardzo cenimy to, co robi burmistrz Złotoryi – dodaje.

Obecny kryzys wystawia partnerów Stowarzyszenia Kaczawskiego na próbę. Wystarczy, że jedna z 14 gmin utraci zaufanie i wycofa się z projektu, by złożony w Paryżu wniosek o przyjęcie do Światowej Sieci Geoparków UNESCO wylądował w koszu.

…coś się zaczyna

Na facebookowej stronie “14 kroków do UNESCO”, gdzie Katarzyna Sielicka i jej współpracownicy na bieżąco relacjonowali swoje działania, ukazał się wpis, że “nic do dobre nie trwa wiecznie”. “Na tym kończy się nasza przygoda z Geoparkiem. Ogromne podziękowania kierujemy do Was za zaufanie i wsparcie, którym obdarzyliście biuro koordynatora. Dużo się od Was nauczyliśmy. Daliście nam wielką motywację, aby tworzyć przestrzeń publiczną dla Wszystkich (…) Ale jak mówi stare wiedźmińskie przysłowie… Coś się kończy, coś się zaczyna”.

Tu pojawia się emotikon z bicepsem. Na potwierdzenie, że moc nie uleciała.

Katarzyna Sielicka pozostanie w Urzędzie Miasta w Złotoryi. Będzie robiła mniej więcej to samo co dotąd, choć już nie na rzecz Geoparku Kraina Wygasłych Wulkanów ale innego projektu integrującego mieszkańców Gór i Pogórza Kaczawskiego. Szczegóły wkrótce.

- Byłoby nam żal zaprzepaścić to wszystko, co do tej pory osiągnęliśmy – mówi burmistrz Robert Pawłowski. – Jako miasto chcemy jak najszerszej współpracy z gminami, stowarzyszeniami, przedsiębiorcami w naszym otoczeniu, bo stanowimy ciąg naczyń połączonych. Rozwój regionu jest także naszą troską.

FOT. URZĄD MIASTA W ZŁOTORYI (Na zdjęciu są burmistrz Złotoryi Robert Pawłowski i koordynatorka ds certyfikacji UNESCO Katarzyna Sielicka).