24 marca 2018 roku o godzinie 9.12 z placu Słowiańskiego odjechał ostatni radziecki żołnierz w Legnicy. Spiżowy. Po 67 latach ściągnięto go z postumentu i na ciężarówce odwieziono do magazynu Legnickiego Przedsiębiorstwa Gospodarki Komunalnej. Grupa legniczan chce zastąpić Iwana Henrykiem. Pobożnym, w odróżnieniu od bezbożnego Ruska.
Od kilku dni ekipa LPGK mozoli się z odkuwaniem dwóch socrealistycznych płaskorzeźb zdobiących cokół. Ale operacja dźwignięcia i wywiezienia figury przedstawiającej dwóch żołnierzy i dziewczynkę, przebiegła sprawnie i bezproblemowo. Zza ogrodzenia obserwowało ją kilkuset legniczan uzbrojonych w kamery i aparaty fotograficzne. To historyczny moment. Zarówno dla tych, którzy nienawidzili pomnika na placu Słowiańskim jako znaku hańby, jak i dla rzeszy legniczan, która widziała w nim wyłącznie świadka skomplikowanej, nie tak jednoznacznej przeszłości.
Pomnik Wdzięczności dla Armii Radzieckiej zaprojektował Józef Guzy. W 1951 roku ustawiono w miejscu, gdzie przed wojną stał pomnik króla pruskiego Fryderyka II. Króla przetopiono i razem z cesarzem Wilhelmem I, z innego legnickiego monumentu, użyto do odlania figury zwycięskich towarzyszy broni z dziewczynką na ramionach. Choć w 1989 roku PRL-upadł, a w 1993 roku z Legnicy wyjechał ostatni transport żołnierzy Północnej Grupy Wojsk Radzieckich, “dwa Iwany” zostały na placu Słowiańskim. Prezydent Tadeusz Krzakowski długo opierał się naciskom prawicowców, by pomnik usunąć. Ustawa dekomunizacyjna praktycznie nie zostawiła mu pola manewru. Mógł sam usunąć pomnik do końca marca na koszt państwa, lub zaczekać aż zrobi to wojewoda i obarczy rachunkiem legnicki samorząd.
Operacja dekomunizacja potrwa jeszcze kilka dni. Skarb Państwa zapłaci za nią 53 tys. zł. Do końca marca płaskorzeźby z cokołu zostaną przewiezione do magazynu LPGK, a sam cokół zburzony i przemielony w Regionalnej Instalacji Przetwarzania Odpadów. Miasto chce go wykorzystać jako materiał do budowy dróg. Figura wraz z płaskorzeźbami będą w przyszłości udostępniane w nowym lapidarium Muzeum Miedzi.
Podczas rozbiórki Pomnika Wdzięczności dla Armii Radzieckiej rozdawano ulotki podpisane:„Solidarność walcząca Legnica”, zapowiadające nową awanturę o plac Słowiański: „ Jest naszym obowiązkiem, wystawić w Legnicy pomnik księcia Henryka Pobożnego z kilku powodów. Po pierwsze, będzie to pierwszy patriotyczny pomnik dla chwały Polaków. Po drugie, jest to koronny dowód na polskość tej piastowskiej ziemi. Po trzecie, kościół czyni już starania, aby Henryka Pobożnego wynieść na ołtarze.” (pisownia oryginalna zachowana)
FOT. PIOTR KANIKOWSKI
Drukuj
Email
