Atopowe zapalenie skóry (AZS) dotyka już blisko 30 proc. populacji psów w Polsce, a lekarze weterynarii wciąż mają do dyspozycji tylko leki, które działają objawowo. Taka terapia nie daje długotrwałych efektów, a przewlekłe stosowanie zwiększa ryzyko wystąpienia efektów ubocznych. Naukowcy z UPWr mają szansę to zmienić.

Katedra Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni Psów i Kotów UPWr wraz z wrocławską spółką biotechnologiczną Bioceltix prowadzi badania kliniczne nad nowym lekiem na AZS. Ma on działanie zarówno objawowe jak i przyczynowe. – Lek, nad którym obecnie pracujemy, oparty jest na immunomodulujących właściwościach mezenchymalnych komórek macierzystych – mówi Łukasz Bzdzion, prezes zarządu Bioceltix.
Zakwalifikowani pacjenci (psy z potwierdzonym atopowym zapaleniem skóry, które do badania zgłosili ich właściciele) dostają nowy lek dożylnie.
– To zabieg jednorazowy, dobrze przez pacjentów tolerowany – podkreśla prof. Jarosław Popiel, kierownik Katedry Chorób Wewnętrznych z Kliniką Koni Psów i Kotów UPWr. Dodaje, że następnie psy są przez lekarzy weterynarii obserwowane i badane są przez kolejne 3 miesiące, by określić czy i w jakim tempie zmiany skórne i świąd ustępują.
Wyniki będą znane w drugiej połowie 2023 roku.

Na tą bezpieczniejszą i skuteczniejszą terapię czekają tysiące psów w naszym kraju. Według badań z zeszłego roku, przeprowadzonych w wybranych lecznicach w Polsce, psy z AZS stanowiły tam ponad 28 proc. przypadków.
Prof. Jarosław Popiel potwierdza, że obecnie leczenie atopowego zapalenia skóry u psów jest procesem złożonym i długotrwałym.
– Należy zabezpieczyć zwierzę przed wszystkimi możliwymi powikłaniami (pasożyty np. pchły, wtórne zakażenia bakteryjne czy drożdżakowe) wykluczyć wcześniej możliwość wystąpienia alergii pokarmowej, która ma podobne objawy kliniczne – tutaj z pomocą przychodzi tzw. dieta eliminacyjna, dołączamy dermokosmetyki np. szampony, pianki spreje które nawilżają i regenerują zmienioną warstwę naskórka. Najważniejszym elementem terapii jest stosowanie leków które ograniczają stan zapalny w efekcie ograniczają świąd. Stosujemy różne grupy leków od najstarszych glikokortykosteroidów, cyclosporynę aż po ostatnie , które pojawiły się na rynku kilka lat temu takie jak oklacytynib czy nawet przeciwciała monoklonalne. Od wielu lat próbujemy także immunoterapii swoistej czyli odczulania. Stosowanie leków czy odczulanie ma jednak ograniczenia, każda z tych metod leczenia to w efekcie zniesienie objawów klinicznych na pewien czas. Istnieje więc konieczność leczenia zwierzęcia do końca jego życia – mówi naukowiec UPWr.

Co to jest atopowe zapalenie skóry i jak je rozpoznać?

Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest najczęściej występującą alergiczną chorobą skóry u psów. Choroba ma podłoże genetyczne, przebiega z objawami zapalenia i świądu. Najczęstszymi alergenami środowiskowymi, które mają wpływ na rozwój atopii u psów są roztocza. Przyjęto, że psy mieszkające w domach właścicieli są bardziej narażone na te alergeny (sypialnia i kuchnia to miejsca o zwiększonej koncentracji roztoczy) niż np. psy przetrzymywane w kojcach na dworze. Pozostałe alergeny mogące wywoływać reakcje alergiczne u psów to pyłki drzew, traw czy chwastów oraz pleśnie.

Prof. Jarosław Popiel pytany jak rozpoznać AZS u psa podkreśla, że rozpoznanie choroby stawia lekarz weterynarii na podstawie wywiadu i badania klinicznego zwierzęcia, a służą temu specjalnie opracowane kryteria diagnostyczne.

- Natomiast objawy obserwowane przez właścicieli najczęściej dotyczą świądu, w każdej postaci: drapanie, lizanie, ocieranie się zwierzęcia oraz związanych z tym powikłań. Często na skórze występują zmiany poświądowe spowodowane przez samo zwierzę – przerzedzenia włosów, wyłysienia, strupy albo wynikające z wtórnych powikłań jak np. widoczne liszajowacenie albo występujące grudki i krosty przy ropnych lub drożdżakowych zapaleniach skóry – wylicza i dodaje: – Charakterystyczne jest umiejscowienie zmian skórnych. Przyjmuje się za typową lokalizację okolicę głowy – tu zwłaszcza zewnętrzne przewody słuchowe, okolice oczu, warg, brody, oraz dystalne części kończyn zwłaszcza piersiowych. Przestrzenie międzypalcowe zarówno od strony grzbietowej jak i dłoniowej (miedzy opuszkami) to miejsca najczęściej samouszkadzane (wylizywaniem) przez psy atopowe.

Choć AZS spotykamy praktycznie u każdej rasy psów oraz u mieszkańców to najbardziej narażone są labradory i golden retrievery oraz cała grupa terierów (z WHWT na czele) i boksery. Nie obserwuje się predylekcji płciowych, natomiast istotną rolę odgrywa wiek zwierzęcia, w którym pojawiają się pierwsze objawy dermatologiczne – zwykle rumień i świąd. Przyjęto, że aby zakwalifikować ten czynnik do rozpoznania objawy muszą pojawić się przed 3 rokiem życia psa.

Źródło: Uniwersytet przyrodniczy we Wrocławiu

FOT. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU