Telewizyjna wersja legnickiego spektaklu Krzysztofa Kopki w reżyserii Jacka Głomba ze zdjęciami Arkadiusza Tomiaka, która w maju 2014 roku otrzymała wyróżnienie Europejskiego Stowarzyszenia Telewizji Regionalnych CIRCOM, ponownie pokazana zostanie na telewizyjnej antenie. W niedzielę 29 listopada wyemituje ją  Studio Teatralne Dwójki.

„Zagłębie miedziowe wreszcie doczekało się własnej sagi” – pisano po premierze przedstawienia, które jest wspólną produkcję TVP Wrocław i Teatru Modrzejewskiej w Legnicy sfinansowaną przez KGHM Polska Miedź S.A. Powstała produkcja, która nie jest ani tradycyjną rejestracją spektaklu teatralnego, ani jego przeniesieniem, lecz propozycją na pograniczu gatunków, odwołującą się do stylistyki filmowej i najlepszych wzorców teatru telewizji. Studio Teatralne Dwójki pokazało „Orkiestrę” premierowo w Barbórkę 4 grudnia 2013 roku.

W oparciu o zebrane wspomnienia, opowieści, relacje i anegdoty, twórcy „Orkiestry” w konwencji ballady stworzyli barwną teatralną opowieść o tym, jak powstawało mityczne eldorado ściągające przybyszów z całej Polski, jak w sennych miasteczkach budziły się wielkomiejskie ambicje i apetyty na „lepszą przyszłość”. W losy członków górniczego zespołu muzyków wpleciono echa historycznych wydarzeń: walki z wodą przy głębieniu pierwszych szybów, pochodów pierwszomajowych, uroczystości milenijnych i słynnego biskupiego „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”, tragedii sierpnia 1982 roku, strajków przeciw prywatyzacji.

Pojawia się Krzysztof Kieślowski kręcący propagandowy film, a także Edward Gierek prowokowany perspektywą naftowego eldorado i „polskiego Kuwejtu”. Całość osadzona została w klimacie realizmu magicznego: wśród żywych pojawiają się postaci z górniczych wierzeń i przesądów. Jest patronka „dobrej śmierci” Święta Barbara i strzegący podziemnego bogactwa Skarbek. Są też anegdoty – o partyjnej działaczce, która odkryła w Lubinie pokłady ropy, o pierwszomajowych pochodach i cwaniakach, którzy próbowali za bezcen kupić miedziowy interes.

W balladową panoramę wpleciono cały korowód barwnych postaci, charakterystycznych typów i typków, członków górniczej orkiestry, ich przełożonych, żon, kochanek, reżimowych aparatczyków, cwanych dorobkiewiczów i kopalnianych duchów. „Orkiestra” to ostatecznie opowieść o ludziach na tle kolejnych epok – od PRL-u po raczkujący kapitalizm. „Tak naprawdę, to wtedy wszystko się rozpadło. Nic nas wcześniej nie podzieliło, dopiero pieniądze” – powie w pewnej chwili z goryczą jedna z bohaterek tej sagi.

Teatralna „Orkiestra” powstała z okazji 50-lecia miedziowego kombinatu. Nieprzypadkowo premiera (22 września 2011 r.) odbyła się w cechowni Zakładów Górniczych Lubin. Przedstawienie grane było także w ZG Rudna, Hucie Miedzi Głogów i w Ścinawie na długo przed tym, zanim trafiło na teatralną scenę w Legnicy. Także dlatego, że według jego twórców prawdziwe historie warto grać w „prawdziwych miejscach”.

Spektakl był zapraszany na festiwale w całej Polsce. Na XII Ogólnopolskim Festiwalu Dramaturgii Współczesnej „Rzeczywistość przedstawiona” w Zabrzu Jacek Głomb został nagrodzony za reżyserię „Orkiestry”, zaś Ewa Galusińska i Paweł Palcat – za role w tym przedstawieniu. Telewizyjną wersję pokazano ponadto na festiwalu produkcji telewizyjnych i radiowych „Dwa Teatry – Sopot 2014”.

„Wszystko to pokazane bez pretensji do głębi czy wyrafinowania, ale też bez przesadnego sentymentalizmu, grane z werwą, rubasznie. Tak opowiedziane historie świetnie współgrają ze scenerią – spektakl realizowano w dziurze, czyli w kopalni, ponad 600 m pod ziemią. Zdjęcia ciemnych, wąskich szybów kopalni w Lubinie powodują, że i bez efektów 3D duszność poczują nawet ci widzowie, którzy dotąd nie mieli objawów klaustrofobii” – pisała Aneta Kyzioł w Polityce.

Właśnie to obejrzy publiczność Studia Teatralnego Dwójki TVP. Emisja w niedzielę 29 listopada. Początek o godz. 22.55.

Grzegorz Żurawiński, @kt Gazeta Teatralna

FOT. KAROL BUDREWICZ