Podczas ćwiczeń sztabu kryzysowego w Krotoszycach wysłano pracowników gminy w skażony trującymi gazami teren bez środków ochrony osobistej, w zasadzie na pewną śmierć. Mieli ewakuować ludność z jednej strefy skażenia w… drugą strefę skażenia. Raport Najwyższej Izby kontroli opisuje, jak nie działa system ochrony mieszkańców na wypadek katastrof i innych zagrożeń. Byłoby śmiesznie, gdyby nie chodziło o życie.

Kontrolą objęto kilka województw. Na Dolnym Śląsku inspektorzy NIK-u wzięli pod lupę Starostwo Powiatowe w Legnicy oraz Urząd Gminy w Krotoszycach. Raport dotyczy  okresu od 2015 do 2017 roku, kiedy starostą legnicką była Janina Mazur a wójtem Krotoszyc Beata  Castañeda-Trujillo. Wnioski z kontroli brzmią alarmująco: “W Polsce nie funkcjonuje skuteczny system ochrony ludności. Organy odpowiedzialne za realizację zadań z zakresu zarządzania kryzysowego oraz obrony cywilnej nie stworzyły adekwatnych do występujących zagrożeń struktur, nie wdrożyły skutecznych procedur oraz nie zapewniły niezbędnych zasobów, umożliwiających właściwe zarządzanie w przypadku wystąpienia sytuacji kryzysowych.” NIK docenia zaangażowanie strażaków, żołnierzy, policjantów i zwykłych obywateli, chwali ich za gotowość do niesienia pomocy, ale jednocześnie zwraca uwagę, że trudno skutecznie działać, kiedy brakuje planów, procedur i gdy szwankuje koordynacja. Wiele negatywnych przykładów, cytowanych w wynikach kontroli, pochodzi, niestety, z Legnicy i Krotoszyc.

” (…) w trakcie przeprowadzonego na terenie woj. dolnośląskiego epizodu praktycznego (przedmiotem była organizacja działań i podejmowania decyzji bezpośrednio po informacji o zaistnieniu awarii przemysłowej) stwierdzono, że zarówno Wójt Gminy Krotoszyce, jak i członkowie Sztabu Kryzysowego Wójta nie dokonali weryfikacji otrzymanej z Dolnośląskiego Urzędu Wojewódzkiego we Wrocławiu informacji o sytuacji kryzysowej. Wskutek powyższego nie mieli oni wiedzy, że stężenie gazów niebezpiecznych (dwutlenku i trójtlenku siarki) odpowiadało wskaźnikom ERPG12: ERPG-2 i ERPG-313 (to stężenia skutkujące śmiercią lub nieodwracalnymi uszkodzeniami organizmu po jednej godzinie – dop red.) . Spowodowało to wysyłanie w teren do przeprowadzenia akcji ewakuacyjnej pracowników urzędu gminy niewyposażonych w środki ochrony osobistej, stosownych do zaistniałego zagrożenia. Zarządzono przeprowadzenie akcji ewakuacyjnej w czasie około pięciu godzin pojazdami nieprzystosowanymi do transportu osób w terenie skażonym (m.in. ciągnikami z przyczepami, samochodami ciężarowymi). Ponadto, pierwotnie ewakuacja odbywała się na teren Krotoszyc, tj. skażonej miejscowości, której mieszkańców także należało ewakuować.”

” na terenie powiatu legnickiego podczas informowania o awarii przemysłowej Nieskuteczny system ostrzegania i alarmowania Niekompletna wymiana informacji WAŻNIEJSZE WYNIKI KONTROLI 60 przedstawiano wielokrotnie różne wiadomości dotyczące jej ofiar (podawano 20 ofiar, w tym 15 śmiertelnych lub 20 śmiertelnych, podczas gdy faktycznie było 35 ofiar, z tego 15 śmiertelnych, a 20 ciężko rannych). Nieścisłości w przekazywanych informacjach dotyczyły także konieczności ewakuacji ludności z zagrożonego terenu, gdzie przy konieczności ewakuacji ludności z gminy Krotoszyce nakazano jedynie ewakuować część jej mieszkańców. Nakazano również ewakuację z miejscowości, które nie były zagrożone (wsie Ulesie i Lipce z gminy Miłkowice oraz osiedle Sienkiewicza w mieście Legnica).”

“(…) w Starostwie Powiatowym w Legnicy nie podjęto działań w celu synchronizacji działań podejmowanych przez Wójta Gminy Krotoszyce, Państwową Straż Pożarną oraz Grupę Operacji i Organizacji Działań wchodzącą w skład Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego. Na posiedzeniu PZZK wskazano bowiem trzy lokalizacje miejsc ewakuacji ludności gminy Krotoszyce (przedstawiciel Państwowej Straży Pożarnej poinformował, że Wojewódzka Specjalistyczna Grupa Kwatermistrzowska z Lubania jako miejsce ewakuacji przygotowuje okolice miejscowości Prochowice, Wójt Gminy Krotoszyce na tym samym posiedzeniu PZZK podała, że jako miejsca ewakuacji wyznaczono hale sportowe w Złotoryi, natomiast grupa Operacji i Organizacji Działań wchodząca w skład PZZK zaproponowała zapewnić miejsca dla ludności ewakuowanej w gminie Chojnów i Prochowice oraz dodatkowo w mieście Złotoryja). Podczas posiedzenia nie ustalono jednoznacznie miejsca ewakuacji z zagrożonej gminy, co w konsekwencji – podczas rzeczywistego zagrożenia – wprowadziłoby chaos informacyjny wśród ewakuowanej ludności. Nie przeprowadzono także analizy wynikającej z zagrożenia, w szczególności nie ustalono liczby ewakuowanych osób, odległości do miejsca ewakuacji i potrzeb sprzętowych w tym zakresie.”

” (…) podczas informowania mieszkańców gminy Krotoszyce o konieczności natychmiastowej ewakuacji, korzystano z dobrowolnej aplikacji komórkowej, tj. Samorządowego Informatora SMS (platforma internetowa), z której korzystało ok. 30% mieszkańców gminy. Podczas informowania o zagrożeniu nie powiadomiono wszystkich podmiotów istotnych dla zdarzenia (np. Powiatowego Inspektora Weterynarii oraz Delegatury w Legnicy Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska we Wrocławiu). Wynikało to między innymi z błędnie opracowanej dla powiatu siatki bezpieczeństwa, która nie uwzględniała zagrożeń mogących wystąpić na administrowanym terenie oraz podmiotów w nim uczestniczących.”

“Według obowiązujących w badanym okresie regulaminów organizacyjnych realizację przez Wójta Gminy Krotoszyce zadań z zakresu zarządzania kryzysowego wspierało jednoosobowe stanowisko ds. zarządzania kryzysowego i ochrony przeciwpożarowej, które dopiero w trakcie kontroli NIK (tj. 10 lipca 2017 r.) zostało podporządkowane bezpośrednio Wójtowi”

“Wójt Gminy Krotoszyce nie powołała GCZK (Gminnego Centrum Zarządzania Kryzysowego – dop. red. ), pomimo że obowiązujący w okresie objętym kontrolą regulamin organizacyjny urzędu przewidywał jego funkcjonowanie. Ponadto, Wójt nie zapewniła całodobowego alarmowania członków GZZK. (…) Niepowołanie GZZK przez Wójta Gminy Krotoszyce oraz Burmistrza Czerska, co skutkowało brakiem realizacji zadań ustawowych, a w przypadku gminy Krotoszyce także stwarzało ryzyko niezapewnienia pełnej realizacji zadań z zakresu pomocy i opieki społecznej osobom poszkodowanym w wyniku zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej. Zgodnie z GPZK, do zadań GZZK należało monitorowanie sytuacji oraz ewentualnego podejmowania działań koordynujących i wspierających, natomiast jednym z zadań działającej w jego strukturze grupy pomocy socjalno-bytowej i opieki zdrowotnej była analiza sytuacji i przedstawianie Wójtowi stosownych wniosków.”

“Nieprawidłowości związane z organizowaniem oraz prowadzeniem szkoleń i ćwiczeń przez Starostów i Wójtów potwierdzają brak właściwego przygotowania do realizacji zadań dotyczących ochrony ludności. Wątpliwości co do braku elementarnej wiedzy o tym obszarze działalności potwierdzają także uzyskane w toku kontroli NIK wyjaśnienia, w których bierność w zakresie ćwiczeń i szkoleń tłumaczona była (np. Wójt Gminy Krotoszyce) brakiem w ustawie o zarządzaniu kryzysowym szczegółowych uregulowań co do ilości i częstotliwości organizowania i prowadzenia m.in. szkoleń oraz ćwiczeń.”

“Osoba kierująca, z upoważnienia Starosty Legnickiego, pracami Powiatowego Zespołu Zarządzania Kryzysowego nie podejmowała decyzji dotyczących sytuacji kryzysowej oraz nie prowadziła synchronizacji działań podejmowanych przez Wójta Gminy Krotoszyce i pozostałych uczestników posiedzenia PZZK, bowiem nie dokonano prognozy rozwoju zagrożenia oraz nie wypracowano dla Starosty propozycji działań mających na celu likwidację skutków zagrożenia.”

“(…) w toku kontroli przeprowadzonej w Urzędzie Gminy Krotoszyce ustalono, że w kwietniu 2015 r. Wójt zatwierdziła Wieloletni plan działania Szefa Obrony Cywilnej Gminy Krotoszyce w zakresie obrony cywilnej w latach 2015–2019.(…) Powyższy plan wieloletni sporządzony został przez pracownika zatrudnionego na stanowisku podinspektora ds. zarządzania kryzysowego i ochrony przeciwpożarowej, który skopiował taki sam plan, umieszczony na stronie internetowej Gminy Piecki (woj. warmińsko-mazurskie), dokonując następnie jego dostosowania do potrzeb gminy Krotoszyce, jedynie przez zastąpienie nazwy „Gmina Piecki” nazwą „Gmina Krotoszyce”. Operacja ta została przeprowadzona niestarannie, ponieważ na str. 6 planu wieloletniego pozostawiono nazwę Gmina Piecki w tytule jednej z tabel (…). Opracowując plan wieloletni nie dokonano także pełnej weryfikacji merytorycznej tego dokumentu, pozostawiając w nim zapisy dotyczące działań w zakresie szkolenia członków formacji obrony cywilnej, których na terenie gminy Krotoszyce nie powołano. “

Cały raport: https://www.nik.gov.pl/plik/id,18895,v,artykul_17807.pdf

FOT. PIXABAY.COM