Podczas uroczystej sesji Rady Miejskiej (6 czerwca), która odbyła się w Sali Królewskiej Akademii Rycerskiej, tytuł Honorowego Obywatela Legnicy przyznano Władysławowi Dybowskiemu, zgłoszonemu pośmiertnie przez grupę radnych.

Radni zdecydowali o nieprzyznawaniu Nagrody Miasta Legnicy, a niewykorzystane środki przekazać na pomoc uchodźcom.

Honorowy Obywatel Legnicy

Władysław Dybowski urodził się 17 maja 1892 roku w Warszawie. Po zdaniu egzaminu dojrzałości rozpoczął studia w Kijowskim Instytucie Handlowym. Na początku marca 1917 roku został zmobilizowany do armii rosyjskiej i został skierowany na front austriacki w ramach 1. Korpusu Wschodniego. Po likwidacji oddziału Dybowski dostał się na Bukowinę w Rumunii. Zakończenie wojny i odzyskanie przez Polskę niepodległości nie przerwały jego kariery wojskowej.

Nad krajem zawisło zagrożenie ze strony bolszewików. W Rejonowej Komendzie Uzupełnień w Stanisławowie Dybowski otrzymał przydział do Dowództwa Frontu Galicyjskiego. Został adiutantem Inspektora w V Armii gen. Józefa Hallera. 1 czerwca 1926 roku został dowódcą 3. Szwadronu 6. Pułku Strzelców Konnych w stopniu rotmistrza, a od 12 września tego samego roku pełnił funkcję adiutanta pułku. 26 kwietnia 1928 roku został przeniesiony w stan spoczynku. Za swoje zasługi w walce o niepodległość i wojnie polsko-bolszewickiej został odznaczony Krzyżem Walecznych, Interalliee i Medalem Niepodległości.

W 1934 roku Władysław Dybowski podjął działalność polityczną wstępując do tajnej organizacji Stronnictwa Narodowego – Organizacji Polskiej (Organizacji Wewnętrznej).

Podczas okupacji Dybowski mieszkał w Krakowie, tam też pracował w Vereinigte Maschinen Kessel und Waggon-Fabriken L. Zieleniewski und Fitzner Gamper Aktiengesellschaft, czyli dawnych Zakładach Zieleniewskiego. Jednocześnie kontynuował działalność konspiracyjną w OP i strukturach Narodowych Sił Zbrojnych. W 1942 roku pod pseudonimem „Przemyski” założył Krakowską Brygadę Obrony Narodowej, którą dowodził w stopniu majora. KBON była powiązana zarówno z szeroko pojętym obozem narodowym, jak i konspiracją poakowską.

Po wojnie Władysław Dybowski przeniknął do struktur PPR. W sierpniu 1945 roku partia przeniosła go do ówczesnej Lignicy. Po przyjeździe objął funkcję naczelnika Wydziału Ogólnego Zarządu Miejskiego. Jego zastępcą została Grażyna Jazdowska. Do kompetencji Naczelnika należał dziennik podawczy, sekretariat, sprawy personalne, sprawy ogólne, wszelkiego rodzaju przepustki, przepustki na wyjazd Niemców, rejestracje rowerów itd.

Gdy Karol Myrek został Pełnomocnikiem Rządu RP na XXI Obwód Okręgu Administracyjnego Dolny Śląsk (czyli de facto prezydentem miasta), we wrześniu 1945 roku mianował Władysława Dybowskiego swoim pierwszym zastępcą. W jego kompetencjach znajdował się bezpośredni nadzór nad wydziałami: Ogólnym, Społecznym i Administracyjno-Prawnym. 22 grudnia 1945 roku Antoni Stupak otrzymał nominacje na pełnomocnika miasta Legnicy. Utrzymał on na stanowisku zastępcę swojego poprzednika, dzięki czemu Dybowski nadal mógł rozpracowywać struktury powiatowe UB, MO, Korpusu Bezpieczeństwa Publicznego, a przede wszystkim radzieckiego garnizonu stacjonującego w Legnicy.

16 października 1946 roku zakończył się legnicki epizod w życiu Władysława Dybowskiego. Tego dnia został aresztowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Aresztowano również jego syna Konrada ps. „Zet”, który po ojcu objął dowództwo nad Krakowską Brygadą Obrony Narodowej. Za „działalność wywiadowczą na usługach zachodniego imperializmu” i „zamiar obalenia władzy ludowej” Wojskowy Sąd Rejonowy postanowieniem z dnia 16 czerwca 1947 roku skazał ich na karę śmierci. 30 lipca tego samego roku obu rozstrzelono.

W 1993 roku wyrok został anulowany. Jednak do dziś nie wiadomo, gdzie spoczywają ciała Władysława Dybowskiego i jego syna Konrada. Ich symboliczny grób znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na warszawskich Powązkach w Kwaterze „Na Łączce”.

Odznaki Zasłużony dla Legnicy otrzymali:

• Jörg Eckholdt ( Jyrg Ekhold ) jest Prezesem Stowarzyszenia Przyjaciół Legnicy w Wuppertalu. Sigrid Eckholdt (ZigrydEkhold) i Helga Maser (Helga Mazer) to członkinie i aktywne działaczki Stowarzyszenia Przyjaciół Legnicy w Wuppertalu.Wyróżn ione osoby prowadzą cały czas działalność w kierunku pojednania i porozumienia pomiędzy Niemcami i Polską, na płaszczyźnie naszych miast partnerskich Legnicy i Wuppertalu.Wspierają finansowo, wraz z członkami Stowarzyszenia, uczniów Zespołu Szkół Integracyjnych nr 20 w Legnicy, podopiecznych Domu Dziecka przy ul. Wandy. Są przyjaciółmi Stowarzyszenia Rodzin i Przyjaciół Dzieci z Zespołem Downa „Otwórz Serce”. Współpracują z Kościołem Ewangelickim w Legnicy i Gminą Wyznaniową Żydowską w Legnicy. Ponadto włączają się w pomoc uchodźcom z Ukrainy. Dzięki swojemu zaangażowaniu stali się ambasadorami naszego miasta i naszych mieszkańców. – Lubimy przebywać w Legnicy. Kochamy to miasto i jego mieszkańców – powiedział tuż po odebraniu nagrody Jörg Eckholdt prezes Stowarzyszenia Przyjaciół Legnicy w Wuppertalu . – Pierwotnie nazwa naszego stowarzyszenia brzmiała: Towarzystwo Przyjaciół Liegnitz ale została niedawno zmieniona na Towarzystwo Przyjaciół Legnicy – dodał.

• Zbigniew Brzeziński jest legniczaninem, kolekcjonerem i pasjonatem historii Legnicy. W 2012 r. założył portal internetowy liegnitz.pl i pełnił funkcję prezesa Fundacji Historycznej o tej samej nazwie. Dzięki ich staraniem zostałoutworzone, na terenie legnickiego cmentarza, lapidarium jako miejsce upamiętniające kamienne nagrobki przedwojennych mieszkańców Legnicy. Pan Zbigniew Brzeziński przeznaczył darowizny obiektów ze swojej kolekcji, to wzbogaciło zbiory Muzeum Miedzi w Legnicy.
• Rafał Eysymontt jest historykiem sztuki, profesorem Uniwersytetu Wrocławskiego, popularyzatorem wiedzy o architekturze Dolnego Śląska, w tym o dziejach naszego miasta. Od lat prowadzi badania nad rozwojem przestrzennym i urbanistycznym Legnicy. Współautor monografii Legnicy, w której po raz pierwszy przedstawił pełny obraz kształtowania się przestrzeni urbanistyczno-architektonicznej Legnicy, od średniowiecza po współczesność, Atlasu Historycznego miasta Legnicy z zakresu dziejów naszego miasta, jego wczesnego osadnictwa i rozwoju przestrzennego. – Legnica jest jednym z najpiękniejszych miast powstałych w europie środkowej w okresie średniowiecza. Później było trochę nieszczęść o których wszyscy dokładnie wiemy. Teraz chcemy aby te ślady nieszczęść zostały zatarte i żeby Legnica wróciła do swojego wspaniałego obrazu z wieku XIII, XIV czy XV – powiedział Rafał Eysymontt, historyk sztuki profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.

• Stanisław Firszt urodził się w Legnicy, z zawodu jest archeologiem, w latach 1980-87 pracował w Muzeum Miedzi w Legnicy, był wieloletnim dyrektorem Muzeum Karkonoskiego w Jeleniej Górze oraz Muzeum Przyrodniczego w Cieplicach. Dzięki pracom wykopaliskowym prowadzonym na stanowisku średniowiecznej zabudowy Legnicy oraz swoim naukowym publikacjom, wniósł ogromny wkład w popularyzację historii naszego miasta. Jego publikacje dotyczyły zabytków Legnicy i okolic, odkryć archeologicznych na terenie Legnicy
• Anna Filipienko jest magistrem pielęgniarstwa, specjalistką w dziedzinie pielęgniarstwa psychiatrycznego i epidemiologii. Pracuje w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Legnicy jako oddziałowa i w Kolegium Witelona, będąc wykładowcą. Współorganizatorka Oddziału Psychiatrycznego Ogólnego, Chorób Zakaźnych oraz Szpitala Tymczasowego. Zaangażowana w promocję zdrowiaoraz w Fundację Rozwoju Ochrony Zdrowiana rzecz pacjentów chorych na Covid-19. Opiekunka dydaktyczna studentów pielęgniarstwa laureatów Ogólnopolskiej Olimpiady Międzyuczelnianej.
• Bogusława Patrzałek licencjonowana pielęgniarka, pracujew Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Legnicyw Poradni Chorób Zakaźnych i w punkcie Szczepień. Koordynatorka Szczepień przeciwko Covid-19 Narodowego Programu Szczepień, realizowanych w Szpitalu Węzłowym (jakim jest Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Legnicy). Zaangażowana w promocję zdrowia,organizując akcję szczepień, min. przeciwko grypie na terenie Legnicy i w kraju. Realizatorka programów zdrowotnych dla legniczan. Dzięki tej działalności Miasto zostało wyróżnione tytułem Samorządowego Lidera Realizującego Program Zdrowotny w Dziedzinie Profilaktyki Grypy.
• Maria Lewicka jest aktywną działaczką i założycielką społecznego komitetu Legnickie SOS dla Zwierząt „Psiakot”, zaangażowana w działania na rzecz pomocy zwierzętom bezdomnym w Legnicy. Wieloletnia wolontariuszka w legnickim Schronisku dla Bezdomnych Zwierząt, w którym swój wolny czas poświęca na opiekę nad zwierzętami, a także poszukuje im domów. Dzięki jej działaniom są organizowane zbiórki środków na zakup karmy dla kotów wolno żyjących i psów wymagających opieki. Jej postawa uczy empatii i odpowiedzialności za los naszych zwierząt, zachęca innych ludzi do działania.
• Fundacja ESPA jest jedną z najprężniej działających organizacji pomocowych w Legnicy. W roku 2021 Fundacja uruchomiła w Legnicy pierwszy na Dolnym Śląsku sklep socjalny, w którym osoby objęte pomocą socjalną i ubodzy mogą kupić pełnowartościowe produkty w cenach niższych niż ich wartość rynkowa. Obecnie z tego sklepu korzysta około 1000 rodzin z Legnicy. Fundacja opiekuje się rodzinami zastępczymi, wychowankami z domu dziecka i pogotowia opiekuńczego. Jej pomoc trafia również do potrzebujących mieszkańców w Ukrainie i w Łotwie. W roku 2021 Fundacja udzieliła pomocy materialnej w formie darowizn na kwotę ponad 10 mln zł.
• prof. Jan Harasimowicz jest historykiem sztuki, profesorem zwyczajnym na Uniwersytecie Wrocławskim, skoncentrowany w swojej karierze zawodowej i badawczej na historii i kulturze Śląska. Jego publikacje naukowe dotyczą opisywaniu cech kulturowych, jakimi wyróżniał się Śląsk w dobie renesansu i reformacji. Przejawiało się to głównie w architekturze, plastyce czy kulturze duchowej. W polu jego zainteresowań znalazła się Legnica i jej bogata historia, co przejawia się do dziś w postaci jej popularyzacji i dokumentowania oraz organizacji przedsięwzięć naukowych i kulturalnych. Autor i organizator, przy współpracy z naszym Muzeum Miedzi, wielu konferencji naukowych poświęconych min. kulturze i historii dawnej Legnicy. Pod jego kierownictwem odbyła się w Legnicy największa wystawa w dziejach Muzeum Miedzi pn. „Szlachta na Śląsku”, którabyła pokazywana również we Wrocławiu i w Görlitz.
• Stanisław Jujeczka to legniczanin, doktor historii, pracownik Uniwersytetu Wrocławskiego, badacz średniowiecznej Legnicy. Jest autorem studium pt. „Duchowni średniowiecznej Legnicy”. Jest współautorem kolejnej publikacji o naszym mieście, a mianowicie pozycji pt. „Urzędnicy miejscy Legnicy do 1740/41. W jego pracy badawczej znalazła się również monografia pt. „Kartuzja Passionis Christi pod Legnicą. Był wieloletnim członkiem Rady Redakcyjnej Szkiców Legnickich, w których publikował wartościowe artykuły naukowe dotyczące dziejów Legnicy.
• Marek Kucharski jest nauczycielem wychowania fizycznego, z długoletnim stażem pedagogicznym, trenerem wielu szkolnych grup sportowych. Jego zaangażowanie w życie sportowe dzieci i młodzieży przejawia się w pracy społecznej prowadzonej w Legnickim Szkolnym Związku Sportowym oraz w Klubie Sportowym Konfeks Legnica. Wspaniały organizator zajęć pozalekcyjnych, wielu rozgrywek szkolnych oraz zawodów dla uczniów legnickich szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Przez lata swojej działalności sportowej wniósł duży wkład w wychowanie i szkolenie naszych dzieci. Dzięki swojej pracy szkoleniowej i pedagogicznej niezmiennie dbał i nadal dba o wysoki poziom sportu i rozwój rekreacji wśród legnickich uczniów.
• Ochotnicza Straż Pożarna – Oddział Ratownictwa Wodnego „Pinoter” w Legnicy pod przewodnictwem Wiesława Świdra bierze czynny udział w ratowaniu ludzi i mienia na terenie naszego miasta i kraju. Pierwotnie był tozałożony w 1972 r. Klub Płetwonurków „Pinoter”, uczestniczący we wszelkich akcjach związanych z zagrożeniami wodnymi. Od 1993 r. jest już jednostką działającą przy Państwowej Straży Pożarnej w Legnicy. Członkowie „Pinotera” brali udział w akcjach ratowniczych w czasie powodzi, jakie nawiedziły nasze miasto w latach 1977 r. i 1993 r. Działalnośćstowarzyszenia to przede wszystkim wkład w wyszkolenie pierwszych płetwonurków, na bazie których powstała Jednostka Operacyjno-Techniczna przy legnickiej Straży Pożarnej. Druhowie z „Pinotera” prowadzą również działania na rzecz edukacji, ekologii, współpracują ze szkołami, Policją, Pogotowiem Ratunkowym, Wodnym Ochotniczym Pogotowiem Ratowniczym w Legnicy.
• Monika Skrobiewska to nauczycielka, pedagog i bardzo aktywna działaczka społeczna, oddana całym sercem dzieciom, młodzieży i wszystkim potrzebującym pomocy. W 2013 r. założyła Stowarzyszenie od Serca „Faustynka”, w którym organizuje zajęcia artystyczne, kulturalne, rozwijające talenty i twórczość plastyczną najmłodszych. Współpracuje z wieloma placówkami oświatowymi i opiekuńczo-wychowawczymi.Organizuje wystawy plastyczne, zbiórki charytatywne. Motywuje innych, szczególnie uczy młodzież, do niesienia pomocy ludziom w trudnej sytuacji. Jej postawa i wartości jakimi kieruje się na co dzień, zjednują jej szacunek i życzliwość w środowisku lokalnym naszego miasta.
• dr hab. Piotr Oszczanowski to historyk sztuki, profesor Uniwersytetu Wrocławskiego, dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Od ponad 20 lat współpracownik Muzeum Miedzi w Legnicy. Był autorem koncepcji wystawy w naszym muzeum oraz wstępu i not katalogowych „Inspiracje niderlandzkie w sztuce śląskiej XV-XVIII wieku. Należał do inicjatorów i zespołu przygotowującego scenariusz i katalog kolejnej wystawy w Muzeum Miedzi „Śląsk perła w Koronie Czeskiej”, prezentowanej w Legnicy i Pradze. Przygotowanie wystawy i obszernego katalogu trwało cztery lata, spotkało się z wielkim zainteresowaniem zwiedzających i przyniosło naszemu muzeum duże uznanie w międzynarodowym środowisku muzealnym.
• Muzeum Miedzi w Legnicy funkcjonuje w naszym mieście już 60 lat i stanowi ważny filar działalności kulturalnej w Legnicy. Placówka ma na koncie ponad 600 zorganizowanych wystaw, prezentujących przede wszystkim dawną i współczesną sztukę polską i europejską, zbiory z wykopalisk i historię Śląska oraz Polski. Działalność naszego muzeum to nie tylko wystawy i zbiory, to również setki wydarzeń kulturalnych: lekcji muzealnych, plenerów, warsztatów, koncertów muzycznych, projekcji filmowych, wykładów czy konkursów, kierowanych do różnych odbiorców. Muzeum w Legnicy powstało z szacunku dla przeszłości naszego miasta jako ognisko rodzimej, narodowej tradycji i kultury. Jest jedynym ośrodkiem tego typu w Polsce, gdzie prezentuje się problematykę wykorzystania miedzi przez człowieka, od pradziejów, aż po współczesność. W swoich zbiorach posiada zbiór minerałów z całego świata, zabytki techniki z zakresu górnictwa i hutnictwa miedzi, kolekcje przedmiotów użytkowych i artystycznych z miedzi i jej stopów. Placówka posiada swój oddział terenowy w Legnickim Polu, jest to Muzeum Bitwy Legnickiej, które kultywuje pamięć o jednym z najważniejszych wydarzeń polskiego średniowiecza, jakim była bitwa pod Legnicą w 1241 r.

Prezydent Legnicy podziękował wszystkim laureatom nagród.

- Dziękuję Fundacji ESPA. Ten szczególny czas jest dla nas okresem próby. W okresie wojny na Ukrainie byliście dla nas olbrzymim wsparciem i za to dziękuję – powiedział Tadeusz Krzakowski, prezydent Legnicy.

Źródło: Urząd Miasta w Legnicy

FOT. URZĄD MIASTA W LEGNICY