Dr Małgorzata Świąder z Katedry Badań Systemowych Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu otrzymała nagrodę dla młodego naukowca w konkursie „Klimatyczny Człowiek Roku 2024”, organizowanym przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska.

Dr Małgorzata Świąder – adiunkt w Katedrze Badań Systemowych na Wydziale Gospodarki Przestrzennej i Architektury Krajobrazu Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu zajmuje się badaniem wpływu działalności człowieka na środowisko, dążąc do zrównoważonego zarządzania przestrzenią. Jej prace, w tym badania z zakresu footprintingu, czyli mierzenia śladu pozostawionego w środowisku opublikowane w „Environmental Science & Policy”, trafiły na listę najczęściej cytowanych artykułów.
Jako kierowniczka projektu FoodSHIFT2030 w ramach Horyzontu 2020 łączyła naukę, społeczeństwo i miasto w innowacyjny sposób. Aktywnie działa społecznie, m.in. współtworząc ogrody społeczne i grupę RWS (rolnictwo wspierane społecznie) #SkosztujUPWr. Te wszystkie aktywności, działania nie tylko stricte naukowe, sprawiły, że to właśnie ona zwyciężyła w konkursie Klimatyczny Człowiek Roku 2024.

Dr Małgorzata Świąder: – Ta nagroda i tytuł to wielka satysfakcja – docenienie z jednej strony mojej pracy naukowej, a z drugiej działań wykraczających poza aspekt stricte naukowy. Mowa tutaj zatem nie tylko o ocenach oddziaływania człowieka na środowisko, m.in. prowadzone w ramach projektu FoodSHIFT2030, ale też współtworzone ogrody społeczne oraz badania dotyczące zanieczyszczenia terenów nadbrzeżnych prowadzone wraz ze Studenckim Kołem Naukowym Planowania Przestrzennego PUZZLE.

Nagrodzona w konkursie Klimatyczny Człowiek Roku naukowczyni z UPWr nie kryje, że wszystkie te działania wpisują się w strategiczne cele zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska. Podkreśla zarazem, że w szerszej skali gros z podejmowanych działań (i prób ich podejmowania) wiąże się z polityką i wprost z niej wynika, ale wynika także z potrzeb i ruchów oddolnych społeczeństwa.
– Uroczystość wręczenia nagród połączona została ze spotkaniem z organizacjami działającymi na rzecz klimatu. Przedstawiono tam nowym program Ministerstwa Klimatu i Środowiska – Zielony Kompas dla Polski. To nowy Krajowy Plan w dziedzinie Energii i Klimatu 2030, dedykowany w szczególności tematom związanych z zanieczyszczeniem powietrza i bezpieczeństwem energetycznym – mówi dr Małgorzata Świąder, dodając, że plan jest ambitny, ale jego realizacja pozwoli przyspieszyć ochronę klimatu.

– Polska energetyka jest jedną z najbardziej emisyjnych w Europie, stąd staje się obszarem priorytetowych działań. Kolejnym wyzwaniem jest transport indywidualny, pod który dostosowywana jest przestrzeń, choć wiemy z badań Jana Ghela, jednego z najważniejszych współczesnych architektów i urbanistów, że oznacza to dostosowywanie przestrzeni pod potrzeby zaledwie 10% jej użytkowników, czyli kierowców. Trzeci kluczowy obszar to żywność. Wiemy już, że w związku ze zmianami klimatu pojawi się duża konkurencyjność o przestrzeń, szczególnie w tych trzech obszarach. Z jednej strony musimy rezerwować tereny pod produkcję żywności, których jest coraz mniej, z drugiej  – pod rozwiązania energetyczne jak na przykład farmy fotowoltaiczne, a z trzeciej strony, jeżeli chcemy zmniejszyć oddziaływanie na środowisko w związku z transportem indywidualnym, to musimy przeorganizować i/lub przeznaczyć przestrzeń pod inwestycje drogowe na cele transportu zbiorowego – tłumaczy dr Małgorzata Świąder.
Badaczka podkreśla zarazem, że jej zainteresowania badawcze wpływają na jej życiowe wybory: korzysta z komunikacji publicznej, w tym z pociągów w aglomeracji wrocławskiej; wspólnie ze współpracowniczkami z UPWr wprowadziły na UPWr (z sukcesem) w życie program Rolnictwo Wspierane Społecznie #SkosztujUPWr; własną dietę opiera w większej mierze na roślinach.

Wyróżnienie dla dr Darii Marczak

W tej samej kategorii wyróżnienie zdobyła dr Daria Marczak z Instytutu Inżynierii Środowiska, która w ostatnich latach została laureatką Stypendiu START 2023 oraz wrocławskiego Studenckiego Programu Stypendialnego za osiągnięcia w dziedzinie nauk inżynieryjno-technicznych. Jest również kierowniczką projektu PRELUDIUM (NCN).
Naukowczyni UPWr zajmuje się zagadnieniami racjonalnego gospodarowania odpadami biodegradowalnymi oraz wodami opadowymi w środowisku. Efektem jej badań jest tworzenie zrównoważonych technologii ograniczających skutki zmiany klimatu, przy jednoczesnym spełnieniu założeń gospodarki cyrkulacyjnej. Jest członkiem zespołu badawczego rozwijającego technologię biodegradowalnych geokompozytów sorbujących wodę (BioWAG). BioWAG ograniczają zużycie wody oraz wpierają wegetację roślin. Mogą być stosowane m.in. na terenach trudnych siedliskowo oraz przy nasadzeniach zieleni miejskiej.

Dr Daria Marczak podkreśla, że nagrody przyznane przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska stanowią o wysokim zaangażowaniu UPWr w działania na rzecz środowiska i klimatu. – Można powiedzieć, że w tym roku UPWr zdominowało kategorię ,,Młody Naukowiec’’, ponieważ zdobyłyśmy aż dwie z trzech przyznanych nagród – podkreśla z uśmiechem młoda naukowczyni.

Źródło: Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu
FOT. UNIWERSYTET PRZYRODNICZY WE WROCŁAWIU