Warunkiem radykalnego wyleczenia raka gruczołu krokowego jest wczesne rozpoznanie nowotworu (w Polsce nadal 30% przypadków wykrywa się w stadium zaawansowanym!). Dlatego mężczyźni powyżej 50. roku życia, także ci, którzy nie odczuwają dolegliwości ze strony układu moczowego, powinni corocznie poddawać się badaniu urologicznemu oraz oznaczać stężenie PSA w surowicy.

Rak prostaty dotyka sedna męskości i dlatego, mimo że jest jednym z najczęściej występujących nowotworów u mężczyzn, bywa lekceważony. Tymczasem nowotwór prostaty rozwija się powoli, guz stercza może być wyczuwalny dopiero po 10 latach.

Gruczoł krokowy (nazywany też sterczem lub prostatą) należy do układu męskich narządów płciowych. Znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie pęcherza moczowego i otacza bliższy (sterczowy) odcinek cewki moczowej. Dlatego większość objawów i dolegliwości towarzyszących schorzeniom tego narządu dotyczy oddawania moczu.

Można wyróżnić trzy grupy chorób prostaty: zapalenie ostre lub przewlekłe, łagodny rozrost gruczołu krokowego oraz nowotwory złośliwe.

Rak stercza to jeden z najczęściej występujących nowotworów złośliwych u mężczyzn, w Polsce pod względem zapadalności ustępuje jedynie rakowi płuca.

W 2005 roku rozpoznano go u ponad 7000 mężczyzn, a liczba zmarłych z jego powodu wyniosła prawie 3600. W ostatnich latach obserwuje się stopniowy (ok.

2,5% rocznie) wzrost liczby nowych rozpoznań raka prostaty. Wynika to:

ze wzrostu świadomości zdrowotnej społeczeństwa i tym samym zwiększenia liczby mężczyzn zgłaszających się do urologa z powodu dolegliwości ze strony dróg moczowych lub nawet bez dolegliwości, a tylko w celu przeprowadzenia badania okresowego; z upowszechnienia oznaczania stężenia swoistego antygenu sterczowego (PSA) w surowicy; z poprawy metod rozpoznawania tego nowotworu, a zwłaszcza udoskonalenia biopsji stercza.

Zasadniczymi czynnikami ryzyka wystąpienia tego schorzenia są wiek oraz dziedziczność.

Rak stercza rozwija się powoli. Początkowo nowotwór jest ograniczony do stercza, jednak w toku dalszego rozwoju nacieka tkanki otaczające gruczoł krokowy i tworzy przerzuty w węzłach chłonnych oraz narządach odległych, zwłaszcza w kościach.

Rak prostaty rozpoznaje się na podstawie badania pod mikroskopem wycinków pobranych z gruczołu krokowego – wskazania do biopsji stanowią:

nieprawidłowości wykryte w sterczu na podstawie badania palcem przez odbytnicę; czułość badania per rectum w wykrywaniu tego nowotworu jest ograniczona – potwierdzenie istnienia raka na podstawie biopsji uzyskuje się bowiem tylko u niespełna 50% mężczyzn, u których wynik badania był nieprawidłowy; tym niemniej powinno być ono podstawowym elementem badania urologicznego mężczyzn, zwłaszcza po 50. roku życia, niezależnie od powodu zgłoszenia się do urologa lub lekarza rodzinnego; podwyższone stężenie PSA; zmiany w gruczole krokowym ujawnione przez ultrasonografię przezodbytniczą.

Biopsja pozwala nie tylko na wykrycie raka, ale również na określenie jego złośliwości i rozległości. Po rozpoznaniu nowotworu określa się stopień jego zaawansowania, tzn. czy jest ograniczony do prostaty, czy nacieka tkanki sąsiadujące ze sterczem oraz czy występują przerzuty w węzłach chłonnych i/lub narządach odległych.

Chorych na raka ograniczonego do gruczołu krokowego, których czas przeżycia naturalnego nie jest krótszy niż 10 lat, można poddać leczeniu radykalnemu, całkowicie eliminującemu nowotwór.

Zasadniczymi metodami leczenia radykalnego są:

leczenie chirurgiczne, polegające na całkowitym wycięciu prostaty wraz z pęcherzykami nasiennymi i węzłami chłonnymi miednicy (prostatektomia radykalna); radykalne napromienianie stercza z pól zewnętrznych; radioterapia polegająca na wprowadzeniu (czasowym lub na stałe) radioizotopu do gruczołu krokowego (brachyterapia).

Z kolei raka naciekającego poza prostatę oraz raka z przerzutami nie można wyleczyć radykalnie. W przypadku zaawansowanej postaci choroby, wykorzystując zależność hormonalną tego nowotworu (hormony męskie – androgeny stymulują jego rozwój), stosuje się terapię hormonalną, mającą na celu zmniejszenie oddziaływania androgenów na stercz. Inne sposoby leczenia to chirurgiczne usunięcie jąder lub podawanie leków, hamujących wytwarzanie testosteronu przez jądra.

Zapraszam Panów do Centrum Medycznego w Legnicy na badania profilaktyczne raka prostaty. W naszej poradni urologicznej diagnozujemy i leczymy również inne choroby prostaty oraz schorzenia jąder u mężczyzn, jak również choroby nerek i pęcherza moczowego u kobiet i meżczyzn.

Zapraszamy pacjentów z zaburzeniami erekcji oraz pacjentów i pacjentki ze stwierdzona kamicą nerkową lub pęcherzem nadreaktywnym.

 lek. med. Arnold Karbowski

specjalista urolog