Legnicki teatr podróżuje po kraju. „Cara Samozwańca…” wystawił już na festiwalach w Opolu i Łodzi, dziś (20 kwietnia) zaprezentuje sztukę wyreżyserowaną przez Jacka Głomba na Warszawskich Spotkaniach Teatralnych. W piątek (22 kwietnia) publiczności lubelskiego Teatru Starego pokaże przebojowe „Zabijanie Gomułki”. W niedzielę 24 kwietnia, już na macierzystej scenie, wystawi sztukę „Krzywicka/Krew”. Ostatni raz w tym miesiącu.

Dwa kolory dominują na scenie. Biel i czerwień. Niewinność i krew. Jak w narodowym sztandarze. Bohaterki sztuki Julii Holewińskiej zaczynają od wymachiwania czerwonymi majtkami, a kończą niczym ukraiński Femen. W samych majtkach. Czy spektakl w reżyserii Aliny Moś-Kerger to zatem feministyczny manifest sceniczny? Tak i nie. Zamiast walki płci więcej tu samokrytycyzmu, goryczy i rezygnacji. Z polską historią ostatniego stulecia w tle.

Spektakl podzielony jest na sekwencje, które są jak rodzaje krwi: miesiączka, utrata dziewictwa, miłość, poród, choroba i wreszcie śmierć. Każda z bohaterek musi przejść przez nie wszystkie, mimo różnic pokoleniowych. Sześć postaci sztuki to sześć pokoleń kobiet urodzonych w XX wieku. Najstarsza jeszcze przed II wojną światową, najmłodsza u schyłku ubiegłego stulecia. Mimo upływu lat wszystkie zmagać się będą ze swoją kobiecością poddaną presji tradycji, rodziny, religii, uprzedzeń, historii i polityki. Wszystkie, niczym ryby wyrzucone na brzeg, bezradnie upominać się będą o swoją podmiotowość. Wszystkie będą się miotać i pozostaną w rozdarciu pomiędzy pragnieniem wolności i miłości, a brutalną prozą życia i jego społecznymi kanonami. Dziewczynka, kobieta, białogłowa, niewiasta, pani, słaba płeć, piękna płeć, ona, lepsza połowa, kurwa, panienka, facetka, laska, babka, dupa, babsko, babsztyl…

Ma rację reżyserka, która – jeszcze przed premierą – zauważyła, że legnickie aktorki solo są świetne, ale w zespole to już prawdziwa petarda. Kilkuminutowe popremierowe brawa bite na stojąco były zasłużone. Choć  jako facet na widowni, czułem się po tym przedstawieniu nieco ogłuszony, zakłopotany i onieśmielony.

To drugi na legnickiej scenie, po wystawionym w 2010 roku zespołowo zrealizowanym „Mamatango”, wyjątkowo kobiecy spektakl. Zarówno z uwagi na treść, autorkę oraz reżyserkę, ale też skład  ekipy realizacyjnej. Grają: Magda Biegańska, Katarzyna Dworak, Gabriela Fabian, Joanna Gonschorek, Zuza Motorniuk i Magda Skiba. Scenografia jest dziełem Małgorzaty Bulandy, kostiumy Magdaleny Jasilkowskiej, muzyka Marty Kleszcz, zaś ruch sceniczny Katarzyny Kostrzewy.

Widzieli, napisali, ocenili

Piotr Kanikowski, 24legnica.pl: Od strony formalnej to przedstawienie różni się znacznie od wszystkiego, co do tej pory wystawiono na legnickiej scenie. Sześć aktorek, ascetyczna scenografia, biel i odrobina czerwieni (majtki), prosta ekspresyjna muzyka na fortepian, niepokojący taniec, który upodobnia bohaterki sztuki do marionetek wodzonych na sznurkach. Do lalek, którymi ktoś bawi się w dom, a w jednej ze scen do manekinów ze sklepowej wystawy. Wydają się martwe. Ale kiedy zaczynają mówić, ożywają, w ich oczach na chwilę zapala się jakieś światło, jakby tytułowa krew znowu zaczęła krążyć po żyłach. Ta przemiana robi piorunujące wrażenie. Jest potwierdzeniem najwyższego aktorskiego kunsztu.

Magda Piekarska, Gazeta Wyborcza Wrocław: Spektakl “Krzywicka/Krew” legnickiego Teatru Modrzejewskiej to najlepszy prezent z okazji Dnia Kobiet, jaki można sobie dzisiaj sprawić. Daje szansę na szczerą rozmowę o tym, co najintymniejsze. Ale też o polskiej historii, zapisanej w kobiecym ciele. Feministyczny manifest? Tak, aktorki niosą w wyciągniętych nad głowami rękach czerwone majtki jak sztandar. Ale jeśli ten spektakl traktuje o prawach kobiet, to pierwszym z nich jest prawo do tworzenia biografii, w której dominantą będzie to, co intymne i co z kobiecością najściślej związane.

Henryk Mazurkiewicz, Teatralny.pl: Ruch działa tu na wielu płaszczyznach – narracyjnej, emocjonalnej, wizualnej… Staje się materialnym, namacalnym przedłużeniem niematerialnych słów. Niekiedy wygląda na wspólny rytualny taniec plemienny, który ma roztopić jednostkowe w tym, co wspólne i uniwersalne.

Ewa Hevelke, e-teatr.pl: Przedstawienie Aliny Moś-Kerger można czytać na poziomie fabuły, jako świadectwo jednostkowych doświadczeń, jako reprezentację losu kobiet w Polsce po II wojnie światowej, ale istotne jest również samo zdarzenie teatralne. Grupa sześciu aktorek Teatru im. Modrzejewskiej gra zespołowo w bardzo wysokim stylu. Dzięki nim, wielość historii nie nuży. Tworzą za to precyzyjny mechanizm teatralny, który słowem i ruchem buduje kosmos, w którym mieści się wiele światów.

Szymon Spichalski, Teatr dla Was: Nawet jeśli któraś aktorka wypada z rytmu, jej partnerka szybko ją wspiera i odwraca uwagę widowni. Aktorki Modrzejewskiej są po prostu zgraną ekipą i doskonale to widać. Moś-Kerger umiejętnie wyzyskała tę zaletę legnickiego zespołu. Dokładnie dopracowała spektakl pod kątem ruchu scenicznego.

Jacek Sieradzki, Zwierciadło: Sześć babskich historii splecionych w polifoniczny akord, perfekcyjnie wykonany przez legnickie aktorki, nie pierwszy raz sprawdzające się w podobnych tragikomicznych opowieściach. Reżyserka Alina Moś-Kerger ubrała je w intymność, nieozdobne halki, bose nogi, majtki czerwone po stracie niewinności. Zuniformizowała zgrzebnym strojem, czyniąc je jednocześnie bliskie widzom. Bez łatwizny i tanich łez.

„Krzywicka/Krew” Julii Holewińskiej w reż. Aliny Moś-Kerger na Scenie Gadzickiego w niedzielę 24 kwietnia o godz. 19.00. Bilet 27 zł (ulgowy 16 zł). Rezerwacja tel. 76 72 33 505 lub bilety@teatr.legnica.pl

Grzegorz Żurawiński, @kt Gazeta Teatralna

FOT. KAROL BUDREWICZ